Gdyby nie NATO, Rosja napadła by na Polskę!

Poniższy artykuł znaleźliśmy w codziennej katolickiej gazecie, zwanej od pewnego czasu „Dziennikiem Smoleńskim”. Ręce opadają i spodnie, jak mawiał Jan Pietrzak… – admin.

Gdyby Polska nie była członkiem NATO, kwestia zatrzymania eksploatacji gazu łupkowego byłaby dla Rosji warta wojny.

Koncepcja „resetu” zbankrutowała.

Z dr. Przemysławem Żurawskim vel Grajewskim, specjalistą ds. polityki międzynarodowej i politologiem, adiunktem na Wydziale Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Łódzkiego, rozmawia Maciej Walaszczyk

Wizyta Baracka Obamy w Polsce to sztampowy objazd po Europie Środkowej czy może jednak sygnał do ożywienia relacji między Polską, całym regionem a Stanami Zjednoczonymi?
– Nie przeceniam obietnic, które zostały podczas tej wizyty złożone, ale jestem optymistą. Myślę, że wizyty głów państw należy oceniać jako gesty symboliczne, ale w dobrym rozumieniu tego słowa. Nie chodzi o gesty bez znaczenia, ale znaki, które w polityce międzynarodowej powinny być odczytywane jako informacje o zmianie pewnych kierunków strategicznych.

Przyznam, że jestem zaskoczony tą diagnozą. Co kryje się pod symboliką, ocenianą jako próba zatarcia złego wrażenia po wycofaniu z projektu tarczy, „resecie” z Rosją i nieobecności na pogrzebie prezydenta Lecha Kaczyńskiego?
– Prezydentura Obamy przebiegała dotychczas pod znakiem braku zainteresowania naszym regionem, „resetu” stosunków z Rosją, redukcji zaangażowania w Europie Środkowej, czego przejawem było wycofanie się z realizacji rozmieszczenia w Polsce elementów tarczy antyrakietowej. Oczywiście nie bez udziału i winy polskiego rządu.

I to w wymownym terminie 17 września…
– Niestety, odbyło się to w dość symboliczny sposób. Do tego dochodzi rezygnacja USA z rywalizacyjnej w stosunku do Rosji polityki wobec Ukrainy, Białorusi i krajów Kaukazu, a zatem w polu bezpieczeństwa Rzeczypospolitej, na którym potrzebowaliśmy amerykańskiego wsparcia i przed prezydenturą Obamy je otrzymywaliśmy. Obecna wizyta prezydenta USA w Polsce zmienia ten obraz. „Reset” stosunków amerykańsko-rosyjskich najwyraźniej rozczarował Stany Zjednoczone. Zawiedzione nadzieje amerykańskie co do współpracy z Rosją spowodowały, że przypomniano sobie o Europie Środkowej, w tym o największym państwie w regionie – czyli Polsce. Przywróciło to sytuację podobną do tej z roku 2003. Słabnie skala ciepłych relacji między Moskwą a Waszyngtonem. Z drugiej strony Niemcy odmówiły poparcia Ameryki w sprawie akcji militarnej w Libii i w Radzie Bezpieczeństwa ONZ zdystansowały się od stanowiska USA.

Na jakiej podstawie ocenia Pan, że „reset” jest już nieco nieaktualny, a obecność w Europie Środkowej i Wschodniej może zostać wzmocniona?
– Stany Zjednoczone nie dostały należytego poparcia ze strony Rosji wobec zjawiska rewolucji arabskich, które potencjalnie otwierają drogę do penetracji fundamentalizmu islamskiego wspieranego przez Iran. A ten jest jednym z głównych wrogów Stanów Zjednoczonych i nieformalnym sojusznikiem Rosji. Niemcy w kwestii Afryki Północnej przyjęły stanowisko skrajnie odmienne niż USA. Polska początkowo również zajęła taką pozycję, jakby solidaryzując się z Niemcami, a premier Donald Tusk nawet oskarżył sojuszników z NATO, zaangażowanych w operację libijską, o hipokryzję, polegającą na udzielaniu pomocy jednym, a porzucaniu innych. Najwyraźniej zapomniał, iż to, że nie możemy pomóc wszystkim i wszędzie, nie oznacza, że nie wolno pomagać nikomu i nigdzie. Wkrótce jednak zdano sobie sprawę z tego, że popełniono błąd i minister Sikorski odbył podróż do Libii, manifestując polityczne zaangażowanie w tej kwestii. W związku z tym sytuacja z roku 2003 powróciła w tym sensie, że pogarszające się stosunki amerykańsko-rosyjskie i brak Niemiec jako sojusznika USA w bieżących operacjach wskazują na Polskę jako potencjalnego głównego alianta Waszyngtonu w Europie Środkowej. Mamy w tym względzie poważną konkurencję Rumunii. Bukareszt, prowadząc lepszą politykę niż Polska, przelicytował znaczenie Warszawy w oczach Stanów Zjednoczonych w swoim regionie i to Rumuni będą mieli tarczę antyrakietową, a nie my. Mogli też pozwolić sobie na nieobecność na szczycie w Warszawie. Sytuacja, którą przedstawiłem, pokazuje w relacjach polsko-amerykańskich pewien potencjał powrotu do intensywnej współpracy w kontekście naszego regionu.

Co ona może dziś oznaczać?
– Ważnym gestem i sygnałem politycznym było spotkanie prezydentów Stanów Zjednoczonych, Polski i Ukrainy. Pojawienie się prezydenta Janukowycza w tym towarzystwie jest dla nas kwestią centralną. Ważne, choć w innym, ludzkim wymiarze, było także upomnienie się prezydenta Komorowskiego o los uwięzionego na Białorusi Andrzeja Poczobuta. Sława choć trochę chroni opozycjonistów przed „nieznanymi sprawcami” i nie wolno tego nie doceniać.

Jak rozumiem, w przypadku Ukrainy w grę wchodzi m.in. współpraca wojskowa z NATO. Czy dziś kraj ten rządzony przez Janukowycza może być w ogóle tym zainteresowany?
– Oczywiście, że obecny prezydent Ukrainy i Partia Regionów reprezentują środowiska, które są mentalnie i kulturowo związane z Rosją. Jednak należy pamiętać, że natura ukraińskiej sceny politycznej jest oligarchiczna. A to znaczy, że rządzą tam grupy interesów, które nie są patriotami czegokolwiek. Są oligarchami, a los oligarchów w Rosji, np. Michaiła Chodorkowskiego, jest im wszystkim znany. Dlatego to, że oligarchowie ukraińscy nie chcieliby znaleźć się w warunkach prawnej przejrzystości świata zachodniego, co utrudniłoby im prowadzenie interesów, nie oznacza, że chcieliby być zarządzani z Kremla. Kulturowo-polityczną prorosyjskość części elit ukraińskich należy zatem odróżniać od prorosyjskości w kwestiach strategicznych. Każdy woli być prezydentem niż namiestnikiem. W tym sensie pojawiła się możliwość ożywienia na odcinku ukraińskim. Janukowycz z tej okazji skorzystał. Wbrew presji Putina, by Ukraina nie wchodziła do strefy wolnego handlu z UE, sugestię tę odrzucił, a w Warszawie, przez spotkanie z Obamą, podjął licytację polityczną swej pozycji wobec Moskwy i zademonstrował chęć otwarcia na Zachód. To oczywiście nie będą związki takie jak do 2010 roku – w formie zapisanych w dokumentach koncepcyjnych ukraińskiego rządu planach wejścia do NATO. Jest to nowa gra, nowe rozdanie i dobrze, że Polska asystuje u jej narodzin. Aktywizacja polityki amerykańskiej w Europie Środkowej, po kilkuletniej bierności w czasie prezydentury Baracka Obamy, otwiera nam nowe możliwości współpracy z sąsiadami. Nie gwarantuje to automatycznie sukcesu, ale dziś wracamy do gry i moim zdaniem należy to wykorzystać. Te sygnały są jak najbardziej obiecujące.

A co jest dziś stawką dla Polski, konkretnie w kwestii bezpieczeństwa czy gospodarki?
– Podstawowym interesem Rzeczypospolitej jest przesunięcie polityczne na Zachód naszych bezpośrednich sąsiadów – Ukrainy i Białorusi, a także Mołdawii i Gruzji. Musi się to odbywać w rywalizacji politycznej z Rosją, która jest temu przeciwna. Jej potencjał jest oczywiście większy niż nasz i dlatego Polska musi poszukiwać zewnętrznych źródeł siły. Obok samych zainteresowanych, co dobrze pokazały rewolucje gruzińska i ukraińska, najpotężniejszym takim źródłem są Stany Zjednoczone. Jeśli w tej grze są nieobecne, jak to było w pierwszej połowie kadencji Obamy, to sytuacja jest bardzo trudna. Teraz jednak USA wracają do Europy Środkowej i należy to wykorzystać na tyle, na ile się da, i tak długo, jak długo się da.

Ale obecność amerykańska jest tutaj przecież symboliczna.
– Wojskowa tak. Nie ma w Polsce bazy wojsk amerykańskich, bo samoloty F-16 i kilku mechaników z obsługi nie zmienią istoty sprawy. Kwestię tarczy antyrakietowej przegraliśmy wskutek zaniedbań obecnego rządu, a można ją było wygrać, co pokazali Rumuni. Pozostaje jednak wymiar polityczny, a ten właśnie został ożywiony przez wizytę Obamy.

A gaz łupkowy?
– To bardzo ważna kwestia, ale chyba za wcześnie, by o tym mówić. Tym bardziej że na poziomie rozmów prezydentów nie precyzowano przecież szczegółów.

Minister Piotr Woźniak uważa, że prezydent Obama, podejmując ten wątek, poparł działania amerykańskich koncernów w Polsce i dał jednocześnie sygnał krajom europejskim, że to dla jego kraju istotna sprawa.
– To jest dla nas bardzo optymistyczne, bo będziemy pod wspólnym naciskiem Rosji i liczących się państw Unii, np. Francji i Niemiec, które są przeciwne podejmowaniu przez Polskę eksploatacji gazu łupkowego. Potrzebujemy wsparcia i osłony przed tą potężną koalicją. I tu także jedynym państwem, którego poparcie byłoby skuteczne, są Stany Zjednoczone. To może zabrzmieć dramatycznie, ale stworzenie z Polski istotnego eksportera gazu jest tak fundamentalnym uderzeniem w interesy rosyjskie, że Rosja ucieknie się do wszelkich środków, jakie ma do dyspozycji, by to zahamować.

Czescy analitycy wojskowi twierdzą, że nacisk na Polskę będzie mógł przybierać m.in. taką formę, jak działalność ekologicznych i antywojennych ruchów z lat 70.-80., które wtedy wspierał Związek Sowiecki, a dziś będzie je inspirować putinowska Rosja.
– Cokolwiek Rosjanie będą mieli do dyspozycji, to tego użyją, bo jest to ich „być albo nie być” jako poważnego gracza międzynarodowego. To złamałoby ich budżet. Gdyby Polska nie była członkiem NATO, to kwestia zatrzymania eksploatacji gazu łupkowego w Polsce byłaby dla Rosji warta wojny. Musimy więc pamiętać o skali wyzwania i przynajmniej posiadać solidną osłonę kontrwywiadowczą, a także propagandowo-medialną. To wszystko będzie należało zorganizować, bo w grę wchodzą w tym momencie fundamentalne interesy Federacji Rosyjskiej.

Kwestia zniesienia wiz do USA dla obywateli polskich również ma być takim sygnałem o zmianie? Ekipa Busha zupełnie się tą sprawą nie przejmowała.
– Kwestia wiz jest dla strategicznych interesów Rzeczypospolitej bez znaczenia i jej ciągłe podnoszenie jest żenującym przykładem miałkości intelektualnej polskiej klasy politycznej. Rząd SLD w 2003 r., skądinąd słusznie angażując Polskę u boku USA w Iraku, jako jeden z wiodących motywów podał wizy. Uczynienie z kwestii otwarcia dla kilkudziesięciu tysięcy Polaków możliwości pracy na czarno w USA, a do tego sprowadza się problem wiz, celu polityki zagranicznej państwa polskiego, dla którego wysyła ono wojsko na wojnę, jest posunięciem żałosnym. Być może jego autorom doskwierał fakt, że wypełniając amerykańskie wnioski wizowe, odpowiada się na pytanie o to, czy kiedykolwiek należało się do partii komunistycznej. Dla wielu przedstawicieli polskiego establishmentu – byłych członków PZPR – to bardzo niezręczne pytanie.

Obecna ekipa rządząca jest w stanie wykorzystać tę koniunkturę, o której Pan mówi? Szczególnie mając w pamięci to, co działo się i przed, i po katastrofie smoleńskiej, a więc atak na politykę zagraniczną prezydenta Lecha Kaczyńskiego, a dziś ugodową postawę prezydenta Bronisława Komorowskiego i rządu wobec Rosji?
– Obawiam się, że może ona zostać zmarnowana. Rząd w ostatnim czasie kontynuował błędy popełnione w przeszłości i dodawał do nich nowe, co odbiło się na składzie spotkania przywódców krajów Europy Środkowej w Warszawie odbytego przy okazji wizyty prezydenta Obamy. Chodzi o brak prezydentów państw, którzy w Warszawie być powinny, w szczególności Rumunii. To drugi po Polsce pod względem wielkości i zaludnienia nowy członek UE i NATO. Państwo to także, o czym trzeba pamiętać, ma swoje priorytety skierowane na Wschód. W tym kontekście zaproszenie do Polski prezydent Kosowa, której władze w Bukareszcie nie uznają, było błędem. Przy całym szacunku dla aspiracji niepodległościowych Kosowa Polska nie jest od rozstrzygania sporów serbsko-albańskich, a kierownicy polskiej nawy państwowej powinni pamiętać o tym, że Rumunia jest dla nas krajem ważniejszym niż Kosowo. Po drugie, w Warszawie zabrakło prezydenta Gruzji. Miał on w tych dniach problemy związane z gwałtownymi manifestacjami, jakie zorganizowała opozycja. Jednak Gruzja jest rodzajem barometru intencji rosyjskich wobec najbliższych sąsiadów Rosji. Jeśli została wykluczona ze spotkania klubu amerykańskich sojuszników, to znaczy, że jest samotna. Była to zatem zła wiadomość wysłana do Tbilisi i sygnał dla Moskwy, który może tam być groźnie zinterpretowany. Innym błędem był kontekst nadany zjazdowi sojuszników USA w Warszawie przez niedawne spotkanie Trójkąta Weimarskiego, podczas którego minister Sikorski poparł deklarację prezydenta Obamy dotyczącą granic Izraela z 1967 roku. W interesie Rzeczypospolitej nie leży popieranie takiej polityki amerykańskiej, która polega na porzucaniu jednego z sojuszników, bo my też jesteśmy sojusznikiem Stanów Zjednoczonych. Jeśli prezydent USA demonstruje taką postawę wobec podstawowego interesu kraju sojuszniczego, jakim jest jego integralność terytorialna, to jest to sygnał, którego Polska nie powinna wzmacniać. Bez względu na to, czy jest to sygnał wysłany do Izraela, Korei Południowej, czy np. do Estonii. Deklaracja Obamy oznacza wzrost prawdopodobieństwa destabilizacji na Bliskim Wschodzie, to zaś oznacza wzrost cen ropy naftowej, czyli wzrost dochodów budżetu Federacji Rosyjskiej, a zatem zwiększenie możliwości rosyjskiej polityki zagranicznej. Jaki w tym jest interes Polski? Poza tym Polska – ze zrozumiałych względów – nie powinna uprawiać polityki wobec Izraela u boku Niemiec, nigdy i w żadnej kwestii.

Dziękuję za rozmowę.

Pogarszające się stosunki amerykańsko-rosyjskie i brak Niemiec jako sojusznika USA w bieżących operacjach wskazują na Polskę jako potencjalnego głównego alianta Waszyngtonu w Europie Środkowej. Mamy w tym względzie jednak poważną konkurencję Rumunii.

http://www.naszdziennik.pl/

Spokonie, te bomby to pomoc dla nas. Są z NATO.