Tajemnica kocich wąsów

Dumnie sterczące wąsy to, obok ogona, największa kocia chluba. Jednak przekonanie, że służą one wyłącznie do ozdoby, jest bardzo dalekie od prawdy. Te pozornie zbędne sztywne włoski są wyspecjalizowanymi narządami zmysłu, służącymi zarówno odbieraniu bodźców z otoczenia, jak i okazywaniu uczuć.

Szósty zmysł

Choć nietoperze są niemal ślepe, nie wpadają na drzewa czy inne przeszkody i bez problemu namierzają swoje ofiary. Jak to robią? Korzystają z echolokacji. Wysyłają w przestrzeń sygnał, który odbija się od przeszkody i wraca zmieniony do zwierzęcia.

Pies swoją wiedzę o świecie zdobywa głównie węchem. To czuły nos ostrzega go przed zagrożeniem, a także informuje, że w pobliżu znajduje się smaczny kąsek.

Człowiek korzysta z wielu zmysłów jednocześnie. Jednak przede wszystkim zdajemy się na wzrok. Dzięki niemu w dzień doskonale orientujemy się w przestrzeni, jednak spacerując po lesie nocą, nie tylko gubimy drogę, ale też wpadamy na drzewa.

Kot podobnie jak człowiek używa wielu zmysłów. Do poznawania świata wykorzystuje zarówno węch, jak i słuch czy wzrok. Jednak to nie dzięki oczom koty tak dobrze radzą sobie w nocy. Dzieje się tak przede wszystkim dzięki wibrysom, czyli kocim wąsom.

Te niezwykle czułe narządy czuciowe są dla kotowatych bardzo ważnym źródłem informacji. Umiejscowione głęboko w skórze cebulki wibrysów są silnie unerwione i ukrwione. Dzięki temu odbierają nawet najdelikatniejsze bodźce czuciowe – np. zmianę kierunku wiatru czy delikatną wibrację powietrza wynikającą z ruchu skrzydeł motyla. Także przebiegająca mysz natychmiast rejestrowana jest przez włosy czuciowe. Dlatego kot może bez problemu namierzyć swoją ofiarę nawet w nocy czy oślepiającym świetle – w takich warunkach koty widzą najgorzej.

Działanie wibrysów jest odpowiedzią na pytanie – dlaczego polujący zwierzak nie skacze na ofiarę, która zastygła w bezruchu, a gdy tylko drgnie, natychmiast się na nią rzuca. Wibrysy przydają się też kocim mamom. Ten czuły narząd natychmiast zlokalizuje bezbronnego malucha, który zniknął z pola widzenia kotki, nawet gdy ten nie wzywa jej głosem.

Podobno kocie wąsy działają jak najczulszy sejsmograf – mieszkańcy Sycylii twierdzą, że przed wybuchem wulkanu koty dziwnie się zachowują i są poddenerwowane.

Wąsy – co i gdzie?

Najbardziej spektakularne są włosy czuciowe umieszczone na pysku zwierzęcia. Średnio po każdej stronie nosa znajduje się po 12 wibrysów, ułożonych w czterech rzędach. Co ciekawe górne rzędy wąsów poruszają się niezależnie od dolnych. To ważne, bo wibrysy są bardzo ruchliwe. Kot niemal stale „bada” przy ich pomocy otaczającą go przestrzeń. Każdy właściciel doskonale wie, że gdy jego pupil zauważy coś ciekawego, kieruje w jego stronę nie tylko wzrok, ale także wąsy.

Długość włosów czuciowych zależy od „szerokości” kota. Im większe zwierzę, tym dłuższe wibrysy. To także ma swoje uzasadnienie. Mówi się, że jeśli kot zmieści w danym otworze głowę – przejdzie cały. To prawda. A zwierzę orientuje się, czy da radę przecisnąć się przez szczelinę, właśnie dzięki wibrysom.

Włosy czuciowe umieszczone są nie tylko na kocim pysku. Znajdują się także nad oczami, na brodzie i przednich łapach, co daje zwierzęciu „pełny obraz sytuacji”.

Wibrysy są dla kotów równie ważnym narządem zmysłu, jak wzrok czy słuch. Dlatego kategorycznie nie wolno ich wyrywać czy obcinać. Pozbawiony wąsów kot praktycznie staje się inwalidą. Zdany wyłącznie na wzrok, może wprawdzie polować w dzień (choć jest gorszym myśliwym), jednak nocą staje się praktycznie bezbronny. Ma też problemy w orientacji przestrzennej i może czuć się zdezorientowany.

Zdarza się, że pojedyncze wibrysy wypadają same – to nic złego. Oznacza to, że włos był martwy. W jego miejsce odrośnie zwierzęciu nowy.

Wibrysowy koci język

Choć podstawową funkcją włosów czuciowych jest odbieranie bodźców zewnętrznych, to wyspecjalizowane narzędzie służy także komunikacji. Podobnie jak z ruchów ogona, także z wibrysów można łatwo wyczytać, w jakim zwierzę jest nastroju.

Wąsy zrelaksowanego kota rozłożone są swobodnie na boki, by nawet podczas drzemki „odczytywały” informacje z otoczenia. Gdy w pobliżu znajduje się coś interesującego lub nieznanego, kocie wibrysy, podobnie jak oczy i uszy, natychmiast kierują się w tę stronę. W końcu każdą tajemniczą rzecz należy dokładnie sprawdzić.

Skierowane do przodu wąsy mają z kolei odstraszyć przeciwnika. Towarzyszy im także nastroszona sierść na grzbiecie i napuszony ogon. Dzięki tym prostym zabiegom zwierzę wydaje się większe i bardziej niebezpieczne.

Czasem jednak w obliczu zagrożenia lepiej okazać uległość, a co a tym idzie – zmniejszyć swój rozmiar. Przestraszony kot kładzie więc uszy po sobie, podwija ogon, a wibrysy układa ciasno przy policzkach. Choć taka postawa to jasny sygnał, że kot nie chce „bójki”, lepiej uważać. Przestraszone zwierzę zachowuje się nieprzewidywalnie – zawsze może uznać, że najlepszym sposobem obrony jest atak.

http://ulubiency.wp.pl/