Richard Pipes (1923-2018)

17 maja 2018 roku zmarł w USA w wieku 95 lat Richard Pipes (właściwie Piepes) – amerykański historyk i sowietolog – urodzony w Cieszynie w zasymilowanej [bua haha ha! – admin] rodzinie żydowskiej (ojciec był legionistą Piłsudskiego).

W latach 1981-1982 doradca prezydenta Ronalda Reagana ds. ZSRR i Europy Wschodniej, jeden z czołowych animatorów antykomunistycznej i rusofobicznej polityki historycznej, którą po 1989 roku importowano z USA do Polski.

Richard Pipes opuścił Polskę tuż po wybuchu drugiej wojny światowej, a od 1943 roku był obywatelem USA. To on narzucił zachodniej nauce tezę o „organicznym związku” bolszewickiego państwa totalitarnego z autorytarną tradycją państwa moskiewskiego i rosyjskiego caratu. Tezę odrzuconą przez niektórych historyków rosyjskich, jak np. Lew Gumilow i Aleksander Sołżenicyn, którzy widzieli w ZSRR „Antyrosję”, czyli zaprzeczenie historycznej tradycji rosyjskiej.

Pipes nie był jednakże twórcą tej tezy, bo jako pierwszy postawił ją w okresie międzywojennym Jan Kucharzewski (1876-1952) – autor wielotomowej pracy pt. „Od białego caratu do czerwonego”. Richard Pipes był też zwolennikiem tezy o równorzędności „dwóch totalitaryzmów” (nazizmu i komunizmu), którą już inni przekuli twórczo w tezę, że komunizm był gorszy od nazizmu.

Do najbardziej znanych prac historycznych Richarda Pipesa należą: „Rosja carów”, „Rosja bolszewików”, „Rewolucja Rosyjska”, „Krótka historia Rewolucji Rosyjskiej”, „Rosja, komunizm i świat”, „Komunizm”. To m.in. na tych dziełach wychowała się cała rzesza polskich prawicowych historyków i publicystów, w tym dawni i obecni pracownicy IPN. To m.in. jego językiem przemawia w sprawach historii najnowszej większość polityków polskiej prawicy. I to m.in. przez jego optykę większość polityków polskiej prawicy patrzy dzisiaj na Rosję. Nawet jeżeli sobie tego nie uświadamia.

Należy odnotować, że informację o śmierci Richarda Pipesa najbardziej patetycznie zatytułował portal niezalezna.pl („Gazeta Polska”): „Nie żyje Richard Pipes – światowej sławy historyk”. Podkreślono w niej, że Zmarły jako doradca Reagana „w pierwszych kilku miesiącach stanu wojennego grał pierwszoplanową rolę we wszystkich posunięciach administracji Reagana wobec Polski i ZSRR, pisał dokumenty i teksty przemówień, zabiegał o utrzymanie ostrego kursu wobec Moskwy”.

Dodano też, że był odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.

W tej i innych notatkach informujących o śmierci Richarda Pipesa nie wspomniano jednak, że w 1996 roku – mimo swojej znanej niechęci do Rosji – był przeciwnikiem rozszerzenia NATO. Stwierdził wówczas:

„Jestem zdecydowanie przeciwny rozszerzaniu NATO. Nie widzę potrzeby po temu, ponieważ Rosja nie reprezentuje obecnie żadnego zagrożenia w stosunku do Europy Wschodniej. Rozszerzenie NATO mogłoby okazać się samospełniającym się proroctwem w tym sensie, iż pobudziłoby ono paranoję, i bez tego już tak silną i rozpowszechnioną w kołach rosyjskich wojskowych i polityków, i przekształciłoby Rosję w rzeczywiste zagrożenie. Uważam, że lepiej byłoby zatrzymać perspektywę ekspansji NATO niejako w rezerwie, w charakterze przestrogi wobec Rosjan, gdyby zaczęli oni stosować zbyt brutalną presję w stosunku do krajów »bliższej zagranicy«”[1].

Warto przypomnieć te słowa szczególnie dzisiaj.

Bohdan Piętka

[1] Cyt. za: „Dwugłos o NATO: Richard Pipes i Piotr Wandycz (1996 r.)”, http://www.portal.arcana.pl (portal dwumiesięcznika „Arcana”).

http://mysl-polska.pl