1150. rocznica przybycia świętych Cyryla i Metodego na ziemie czeskie i słowackie

Trwają obchody roku św. Cyryla i Metodego, współpatronów Europy i głównych ewangelizatorów Państwa Wielkomorawskiego. Spotkania i wykłady odbywać się będą m.in. m.in. w Welehradzie – malowniczo położonym na Morawach miasteczku, które w IX w. było biskupią stolicą jednego z braci.

Fot. Andrzej Niedźwiecki

Święci Cyryl i Metody odegrali w historii Europy rolę trudną do przecenienia. Byli zarówno inicjatorami (na prośbę księcia Rościsława, 863 r.) chrystianizacji ówczesnego Państwa Wielkomorawskiego, jak też ludźmi, którzy podjęli się kształtowania języków, piśmiennictwa i kultury Słowian. To oni, przebywając na Morawach, wprowadzili do liturgii język słowiański pisany alfabetem greckim (głagolicę przekształconą później przez jednego z uczniów w cyrylicę) oraz przełożyli Pismo Święte i pisma liturgiczne na język staro-cerkiewno-słowiański (stanowiący najstarszą uwiecznioną fazę w rozwoju języków słowiańskich. Zachowały się napisane nim teksty z IX w.; dla porównania: najstarsze teksty czeskie są około czterech wieków młodsze, najstarsze teksty staropolskie – ok. pięciu wieków).

Święci Cyryl i Metody swoją siedzibę mieli właśnie w Welehradzie, dziś niewielkiej miejscowości, położonej 75 km na południe od Ołomuńca. Tu, zgodnie z tradycją, św. Metody sprawował swój urząd biskupi i tutaj zmarł 6 kwietnia 885 r.

Obecnie we wzniesionym kilka wieków później gotycko-barokowym kościele pw. Wniebowzięcia NMP oraz świętych Cyryla i Metodego znajdziemy wiele elementów przypominających braci z Salonik. A obok nich – typowo polskie pamiątki.

Cysterskie opowieści

Bogactwo kształtów i barw – tak w kilku słowach można opisać wnętrze świątyni, pierwotnie romańsko-gotyckiej, później przebudowanej w stylu barokowym. Wybudowali ją cystersi, którzy przybyli tu w 1205 r., a więc ponad dwieście lat po św. św. Cyrylu i Metodym. Dynamiczne obrazy na sklepieniu przedstawiają – obok scen typowo religijnych (znajdujący się w centralnej części wizerunek Trójcy Świętej) – m.in. przyjęcie chrztu z rąk świętych Cyryla i Metodego przez morawskiego króla Świętopełka oraz najazdy husyckie w 1421 r.

Braciom z Salonik poświęcono dwie spośród czternastu kaplic, okalających nawę główną. Ogromne wrażenie robią grupy rzeźb, wznoszące się na wysokości kilku metrów po dwóch stronach ołtarza: po prawej stronie św. Piotr i św. Paweł, a po lewej – równie monumentalne postacie świętych ewangelizatorów Słowian. Posągi, wykonane w gipsie, mają interesującą historię. Ich autor, Emanuel Max, na nich wzorował swoją marmurową rzeźbę dla kościoła Matki Bożej nad Tynem w Pradze.

Sobieski i Matejko

„Królowo Korony Polskiej módl się za nami” – taki napis zauważyliśmy na chorągwi w jednej z kaplic bocznych. Nad nim wizerunek Matki Bożej Częstochowskiej i godło Rzeczypospolitej. Byliśmy zdumieni. Skąd nasz sztandar w czeskim kościele?

Petr Hudec, historyk, a zarazem znawca welehradzkiej bazyliki, wyjaśnia, że chorągiew została podarowana przez pielgrzymów z okolic Krakowa w 1885 r., a jej historia sięga bitwy pod Wiedniem (jest wykonana z fragmentów sztandarów niesionych do bitwy). Co interesujące, na czele tej właśnie pielgrzymki, szedł nasz artysta-malarz Jan Matejko, niosąc w darze namalowany przez siebie portret Cyryla i Metodego.

Chorągiew można oglądać w piątej kaplicy po lewej stronie bazyliki, a obraz podarowany przez Matejkę – w trzeciej kaplicy po prawej stronie bazyliki.

Atrakcje roku

Obchody roku świętych Cyryla i Metodego trwają. Powołano m.in. Cyrylo-Metodiańską Akademię, w której chętni poznają historię Wielkich Moraw i misję braci z Salonik na tych ziemiach.

Z tej okazji przygotowano wiele innych projektów. M.in. dwie międzynarodowe konferencje w Pradze i Welehradzie (pomiędzy 25 a 26 lutego oraz od 13 do 17 kwietnia br.), uzupełnione wystawami w Brnie, Pradze, Ołomuńcu, Zlinie i Welehradzie. Obchody obejmują także szereg mniejszych konferencji i seminariów, wystaw oraz spotkań.

Z tej okazji przygotowano także pełnometrażowy film pt. „Cyryl i Metody – Apostołowie Słowian” oraz… zabawę. „Solun” to gra dla 2-6 uczestników, przygotowana we współpracy z magazynem dla dzieci. Rozpoczyna się ją w miejscu narodzin braci, a kończy – w Królestwie Bożym. Podczas drogi gracze „przeżywają” przygody z życia świętych Cyryla i Metodego.

Dokładne informacje o kilkudziesięciu wystawach i spotkaniach: www.velehrad.eu/cz w zakładce kalendarium.

Dorota Niedźwiecka
http://www.pch24.pl