Symbole istnieją od czasu, gdy człowiek wynalazł sposób na przekazywanie innym swych myśli i uczuć. Najczęściej w sposób bardzo skondensowany wyrażały ludzkie emocje. O ich popularności decydowała, i nadal decyduje, głównie ich komunikatywność.
Szczególnego znaczenia nabierają symbole w sferze życia religijnego. Są wówczas manifestacjami świętości, czyniącymi świat podatnym na doświadczenie transcendencji. Powstają przez „spotkanie” (gr. symballein) zjawiska świeckiego ze sferą sakralną, przy czym dochodzi wówczas do, niedającej się ująć rozumowo, istotowej wspólnoty na podstawie „mistycznego uczestnictwa”.
Niekiedy symbole spotykały się ze zdecydowanym sprzeciwem. Pojawiały się grupy religijne, najczęściej sekciarskie, które odrzucały znaczną część tradycyjnej symboliki. Bunt przeciw nim był równoznaczny z negacją całej religii, doktryny czy społeczności, która się z nimi utożsamiała. Podobne znaczenie ma walka satanistów z krzyżami, nagrobkami czy obrazami świętymi – jest między innymi wyrazem radykalnego zanegowania świata tradycyjnego, zastanego, „innego” od ich świata.